STADIONY POLSKIE

PGE Narodowy


POJEMNOŚĆ: 57 915
MIEJSCE: Warszawa
DATA OTWARCIA: 2012 rok

Decyzja o budowie nowego stadionu narodowego w miejscu dawnego Stadionu Dziesięciolecia zapadła w 2007 roku. Wielu wtedy wątpiło w powodzenie przedsięwzięcia, bowiem wcześniej przez ponad dekadę padały deklaracje usunięcia kupców z „Jarmarku Europa” – bez skutków. Jednak w 2008 roku plany zaczęły się spełniać, gdy starą nieckę rozkopano, a w podłoże zostało wbitych ok. 14 tys. pali, które były konieczne ze względu na grząski grunt nad brzegiem Wisły.
Właściwa budowa ruszyła w maju 2009, a do realizacji skierowano projekt zgłoszony przez JSK Architekci przy współpracy z niemieckimi firmami GMP i SBP, specjalizującymi się w konstrukcjach tego typu. Zgodnie z zamiarem architektów gotowy stadion miał przypominać pleciony kosz w barwach narodowych, by luźno nawiązywać do tradycji polskiego rzemiosła. Za „plecionymi” fasadami znalazło się miejsce na dwupoziomowe trybuny. Początkowo miały mieścić ok. 55 tys. widzów, ale projektantom udało się ostatecznie zaplanować o 3 tys. więcej.
Poza formą najbardziej charakterystyczne jest połączenie dwóch nowoczesnych i kosztownych rozwiązań – rozsuwanego dachu zawieszonego na linach oraz stosowanej bardzo rzadko na świecie modułowej murawy. Ponieważ obiekt ma w planie tylko kilka meczów rocznie, boisko na co dzień ma się znajdować poza areną i być kawałek po kawałku zwożone przed zawodami. Między meczami można dzięki temu organizować inne wielkie imprezy bez szkody dla trawy. Obiekt posiada bogatą strefę biznesową, a w niej 69 lóż (dla 800 osób) oraz 4,6 tys. miejsc o podwyższonym standardzie.
By stadion zarabiał na siebie niezależnie od wykorzystania trybun i placu gry, trybuny otoczyła bardzo rozbudowana infrastruktura komercyjna z pomieszczeniami pod biura i ogromnym centrum konferencyjnym. Łącznie na stadionie jest ok. 200 tys. m2 powierzchni użytkowych. Pod murawą znalazło się z kolei miejsce na garaż podziemny, z którego może maksymalnie korzystać 1765 kierowców.
Budowa miała trwać dwa lata i zakończyć się w czerwcu 2011, na rok przed Euro 2012. Niestety, przekładanych terminów nie udawało się dotrzymać przez ponad pół roku i obiekt został zainaugurowany dopiero 29 stycznia koncertem, na który otwarto jednak tylko połowę trybun. Równo miesiąc później, 29 lutego, Polska zmierzyła się z Portugalią w meczu towarzyskim. Podczas Euro 2012 na obiekcie odbyły się trzy mecze grupowe (w tym otwarcie), ćwierćfinał oraz półfinał.
W styczniu 2013 doszło do podpisania pierwszej umowy między operatorem obiektu (PL.2012+) a PZPN na organizację wszystkich zaplanowanych meczów o punkty właśnie tu. Umowa była później przedłużana do 2020.

INEA Stadion


POJEMNOŚĆ: 42 837
MIEJSCE: Poznań
DATA OTWARCIA: 2010 rok

Modernizacja dawnego stadionu zaczęła się w 2003 roku od budowy nowej czwartej trybuny, która zamykała „podkowę” z nasypów ziemnych. Wstępnie miała być „tylko” ostatnią trybuną stadionu, a stała się pierwszą tego nowego. W biurze poznańskiej firmy Modern Construction Systems szybko powstała ogólna koncepcja przebudowy pozostałych i ich zadaszenia, która jednak okazała się nierealna i trzeba było szukać innego rodzaju pokrycia.
Ustalono, że wszystkie cztery trybuny będą zadaszone lekką konstrukcją z poszyciem z membrany. Jednak w trakcie prac wielokrotnie zmieniały się szczegóły koncepcji, dlatego budowany etapami obiekt ma różniące się od siebie trybuny. Północna „czwarta” ma dwa poziomy, przeciwległa południowa (II) już trzy, a budowane jako ostatnie sektory wzdłuż boiska podzielono na dwa poziomy, ale znacznie wyższe od tych z północy. Łącznie dało to pojemność znacznie wyższą od minimalnej koniecznej do goszczenia Euro 2012 - 43 269 miejsc.
Ogromny dach unoszą kratownice oparte w narożnikach obiektu. Łączna waga czterech głównych elementów i mniejszych, wspierających, to aż 7000 ton. Na nich rozpięta jest membrana, która z dachu przedłuża się na fasady stadionu, gdzie można ją podświetlać w dynamiczny sposób na różne kolory.
Koszt stadionu okazał się znacznie wyższy od przewidywań – od 2003 roku do 2011 (kiedy konieczne było wykonanie kładki dla przyjezdnych oraz wyposażenie obiektu) inwestycja pochłonęła 746 mln zł. Mimo dużych wydatków stała się obiektem powszechnej krytyki m.in. z powodu częstego zalewania pomieszczeń przy okazji opadów i konieczności częstej wymiany murawy – w pierwszym roku działania wymieniano ją sześć razy.
Stadionem zarządza Lech Poznań. W czerwcu 2013 klub podpisał pierwszą umowę sponsorską z firmą INEA, na mocy której obiekt nosi nazwę INEA Stadion.

Stadion Wrocław


POJEMNOŚĆ: 42 771
MIEJSCE: Wrocław
DATA OTWARCIA: 2011 rok

Nowy stadion dla Wrocławia zaprojektowało w 2008 r. studio JSK Architekci. Inwestycja ruszyła wiosną 2009, ale już w grudniu tego samego roku została wstrzymana. Miasto zerwało bowiem umowę z głównym wykonawcą, który nie realizował prac w terminie. Przerwa na znalezienie i rozpoczęcie pracy przez nową firmę budowlaną trwała prawie 3 miesiące – pod koniec marca 2010 inwestycja ruszyła znowu.
Nie udało się niestety dotrzymać pierwotnego harmonogramu zakładającego otwarcie na początku 2011. Termin najpierw przesunięto na koniec czerwca 2011, a później kolejne opóźnienia sprawiły, że pozwolenie (warunkowe) na pierwszą imprezę wydano dzień przed nią – 9 września 2011.
Budowa nowego stadionu pochłonęła 857 mln zł. Za tę cenę Wrocław otrzymał największy nowoczesny stadion w Europie z jednopoziomowymi trybunami. Wyjątkowa jest też fasada, bo obiekt otoczyła membrana z włókna szklanego pokrytego teflonem – największa w swoim rodzaju. Przy stadionie powstała potężna esplanada połączona z parkingami wielopoziomowymi. Wznosi się ona na prawie 5,5 metra, a stadion na 40. Wewnątrz widzowie mają do dyspozycji 44 314 miejsc, a dziennikarze kolejne 102. Niestety, część siedzisk ma widoczność ograniczoną przez podpory dachu (1543), dlatego pojemność na mecze Euro 2012 spadła.
Na stadionie są dwa telebimy o powierzchni prawie 90m2 każdy, ale największym telebimem może być fasada, na której można z powodzeniem emitować statyczne i ruchome obrazy, nie wspominając o tradycyjnej wieczornej iluminacji. W dzień przepuszczanie światła przez płótno będzie szczególnie korzystne dla pracowników biur, bo na zapleczu trybun powstały cztery niewielkie biurowce, które mają przynieść dodatkowy zysk.

Energa Gdańsk


POJEMNOŚĆ: 41 620
MIEJSCE: Gdańsk
DATA OTWARCIA: 2011 rok

Wiosną 2007 budowę wyceniano na 660 mln zł. Latem 2011 ostateczny koszt budowy „Areny Bałtyckiej” (robocza nazwa projektu) zamknął się w kwocie 864 mln. Przez trzy lata od połowy 2009 r. cała Polska obserwowała, jak w gdańskiej Letnicy powstaje jeden z najbardziej efektownych stadionów Euro 2012. Początkowo miał być gotowy w styczniu 2011 roku, później w kwietniu, a ostatecznie ze względu na opóźnienia odebrano go w połowie lipca.
Za wygląd i konstrukcję odpowiedzialna jest niemiecka firma Rhode-Kellermann-Wawrowsky, dla której to pierwsza inwestycja zrealizowana „na własny rachunek”. Wcześniej architekci brali jednak udział w projektowaniu innych obiektów sportowych. Dla Gdańska przewidzieli formę bursztynu - „złota Bałtyku” - mieniącego się odcieniami jasnych i ciepłych barw. Jednak ze względu na apele kibiców widownię tworzy mozaika zielonych krzesełek, w barwach gdańskiej Lechii.
Dwupoziomowe trybuny otoczyła samonośna konstrukcja zadaszenia połączonego z fasadami. Cały obiekt jest pokryty płytami z poliwęglanu, które w dzień lśnią w słońcu, a nocą jaśnieją podświetlone od wewnątrz. Pod nimi znajdują się powierzchnie użytkowe (36 000 m2) oraz komercyjne (17 000 m2). Wokół obiektu stworzono tor wrotkarski, a za nim zlokalizowane są parkingi dla 2171 aut i 74 autokarów.
Gdański stadion jest pierwszym w Polsce przykładem umowy naming rights, czyli sprzedaży praw do nazwy stadionu (w podobnym przypadku z Lubina stadion i sponsor mają wspólnego właściciela). Spółka energetyczna PGE wykupiła nazwę PGE Arena Gdańsk na 5 lat, płacąc co roku 7 mln zł.